Vriejzinneg

 

In ‘t blaadje van de VPRO las ik ‘n verfrissende column van de hoofdredacteur,  ’n dame van midden veerteg, jong in vergelieking met de joorn dee ik telle. Zee had ’t aover de betekenis van de ‘V’ in VPRO. Dén steet veur ‘vriejzinneg’. Dat is in eur belaeving open, onverschrokken, origineel en betrouwbaar. Gin dogmatiek, gin zwat-wit denken, gin links-rechts denken, betoogt ze. Wee wil der neet bie zo’n bewaeging heuren. Mien grootolders waarn lid van de VPRO. Bie eur las ik ‘t (club)blad ‘Vrije geluiden’ al, dat in de zeuventeger joorn ‘n andere name kreeg. Eur laevensholding passen in ’t beeld dat de jonge dame schetst. Zee steln de méns centraal en elke ontwikkeling en niejegheid dee-t op eur pad kwam kreegn ‘t veurdeel van de twiefel. Zee dachen  zelf nao, vormm ’n aegen mening en leten iederene in weerde. Dat maken indruk, en noe’k deraover naodenke nog meer. Dén holding kwam neet voort uut waelde, maor uut armood, onzekere tieden (twee weerdloorlogen) en de beknelling van feodale systematieken. Zee bleven neet hangen in wrok en afgunst, maor gingen de stried met de toekomst an vanuut vrieje gedachten.

’n Woord dat zee nooit uutspraoken, maor waor zee wel eur laevenskunst op baseern was: barmhartegheid. Dat begrip vloeien as vanzelfspraekend voort uut ’t vriejzinneg gedachtengoed dat zee umarmm. Met eur in gedachten he’k kóns met kromme tene ’t debat en de stemming in de Tweede kamer evolgd. Zwoor gewonde oorlogskinder wodden noodzakeleke zorg ontzeg in ons land. Wiej könt eur laeven redden, maor ’t kwam der neet van. De teegnstemmers kraopen weg achter mekanders rugge; bange um ‘t onderboekgevuul van de achterban kwiet te raakn. Politiek van dogma’s en zwart-wit denken, vertaald in angst en onbarmhartegheid. Iedereen is van de weerld en de weerld is van iedereen, zong Thé Lau. Wiej hebt ‘t allemaole wel ‘s met-egalmd; maor nooit begreepm. Mien vriejzinnege grootolders hadden de deure wagenwied lös-ezet. Ik denke dat zee zich op 18 september 2025 hebt um-edraejd in eur graf.